Οι φόροι και η Αριστερά

Του Χρήστου Λάσκου* 

Είναι γνωστό πως το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ δίνει πολύ μεγάλο βάρος στο ζήτημα της ριζικής αναδιανομής του εισοδήματος και του πλούτου. Οι λόγοι είναι οι προφανείς για μια δύναμη της ριζοσπαστικής Αριστεράς –κι ένας παραπάνω. Αυτός ο παραπάνω λόγος είναι εντελώς στρατηγικός και συνίσταται στην αντίληψη πως οποιοδήποτε αριστερό πρόγραμμα δεν μπορεί παρά να εμπεριέχει, ήδη βραχυπρόθεσμα, μια πρωτεύουσα έμπρακτη ταξική διάσταση, αμέσως αντιληπτή από τον κοινωνικό συνασπισμό που θα υλοποιήσει το πρόγραμμα.

Το αξονικό σύνθημα «Την κρίση να πληρώσουν οι πλούσιοι» είναι εξαιρετικά εύληπτο, όταν μεταφράζεται σε πρακτικά μέτρα. Το φορολογικό πεδίο, λοιπόν, είναι το κατεξοχήν στο οποίο αυτή η εύληπτη, δηλαδή άμεσα πρακτική, υπόσταση του προγράμματος μπορεί να πάρει σάρκα και οστά. Γι’ αυτό και, ήδη πριν από τις εκλογές του 2012, επιμέναμε σε κάθε ευκαιρία να τονίζουμε τη θεσμική βαρύτητα της δημιουργίας περιουσιολογίου. Έτσι η υστερική επωδός κάθε επίθεσης εναντίον μας -«πού θα βρείτε τα λεφτά;»- έπαιρνε μια απάντηση με πρωταρχικά κοινωνικό νόημα.

Δεν θα μπω σε σχολιασμό των φορολογικών μας προτάσεων συνολικά. Θα επιμείνω σε αυτό το σημείωμα αποκλειστικά στο ζήτημα της, απολύτως αναγκαίας, φορολόγησης της περιουσίας. Η αφορμή γι’ αυτό είναι το γεγονός πως, την τελευταία περίοδο, στη συζήτηση που προέκυψε αναφορικά με τη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, ακούστηκαν από συντρόφους που εκφωνούν το δημόσιο λόγο μας, πράγματα τουλάχιστον παράξενα κατά τη γνώμη μου.

Θεωρώ πως έχουμε δίκιο να σαρκάζουμε τις πρακτικές της κυβέρνησης, η οποία επιτίθεται στην ακίνητη ιδιοκτησία, ενώ εξελέγη μέσα σε οιμωγές για τον «ερυθρό κίνδυνο» απαλλοτρίωσης των σπιτιών. Δεν ακούω, ωστόσο, με καμιά συμπάθεια επιχειρήματα που εκφράστηκαν από τις γραμμές μας, και μάλιστα ως να ήταν η άποψη του κόμματος, σύμφωνα με τα οποία εμφανιζόμαστε ως οι κατεξοχήν υπερασπιστές της …ατομικής ιδιοκτησίας. Προσέξτε: όχι της πρώτης κατοικίας, αλλά της ατομικής ιδιοκτησίας γενικώς και αορίστως. Σχεδόν σα να μην τίθεται ζήτημα φορολόγησης του συσσωρευμένου πλούτου.

Σε μια άλλη εκδοχή, εμφανίστηκε και η ιδέα πως φορολογήσιμα θα έπρεπε να είναι μόνο όσα περιουσιακά στοιχεία αποφέρουν εισόδημα στον κάτοχό τους. Πάει να πει, δηλαδή, πως αν διαθέτω περιουσία πέντε εκατομμυρίων ευρώ, η οποία δεν αξιοποιείται άμεσα, δεν έχω να «φοβάμαι» τίποτε από μια κυβέρνηση της αριστεράς!

Επιπλέον, υπήρξα αυτήκοος μάρτυρας και της άποψης πως η αυτοτελής φορολόγηση των εσόδων από ενοίκια θα διατηρηθεί! Πράγμα απίστευτο αν κατανοήσουμε τι σημαίνει. Και σημαίνει πως το εισόδημα από μισθωτή εργασία θα φορολογείται στην κλίμακα, ενώ το εισόδημα από ιδιοκτησία όχι.

Δεν είναι παράξενα όλα αυτά; Και δεν ρωτάω για λόγους κομμουνιστικής εμμονής –που και έτσι δεν θα πείραζε–, αλλά για λόγους εντελώς πρακτικούς. Μπορείς ν’ ασκήσεις κοινωνική πολιτική αν δεν «ενοχλήσεις» το συσσωρευμένο πλούτο;

Λοιπόν, χωρίς δεύτερη κουβέντα: δεν μπορείς. Κι αν ορισμένοι γαλαντόμοι με τους πάμπλουτους «ακίνητους» νομίζουν πως υπάρχει νομισματική εναλλακτική σε μια ταξική πολιτική, πλανώνται πλάνην οικτράν. Γιατί γρήγορα τα πεντοχίλιαρα αποδεικνύονται πετσετάκια.

Θυμίζω ξανά. Το πρόγραμμά μας προβλέπει περιουσιολόγιο γιατί επιδιώκουμε να αντλήσουμε άμεσα έσοδα για την ανακούφιση των πληττόμενων κοινωνικών κατηγοριών και μέσω της φορολόγησης του πλούτου. Με κάτω όριο, π.χ., τα 500000 ευρώ συνολικής περιουσίας θα διαμορφωθεί μια προοδευτική κλιμάκωση, η οποία θα ξεκινάει με χαμηλούς συντελεστές και θα ενισχύεται όσο ανεβαίνει το επίπεδο του πλούτου. Έτσι, την ίδια στιγμή που θα εξασφαλίζεται η ικανοποίηση των στεγαστικών αναγκών των κατώτερων και χαμηλών μεσαίων στρωμάτων, που θα απαλλαγούν εξ ολοκλήρου από οποιαδήποτε σχετική επιβάρυνση, θα αντλούνται οι αναγκαίοι πόροι για την αντιμετώπιση πρώτα απ’ όλα της ανθρωπιστικής καταστροφής. Αλλιώς πώς;

* * *

Νομίζω πως η παροδοξότητα να εμφανίζονται τέτοιες τοποθετήσεις στις γραμμές μας εξηγείται μόνο λόγω της λαϊκομετωπικής διαπαιδαγώγησης των ελλήνων –και όχι μόνο– κομμουνιστών επί πολλές δεκαετίες, που έχει διαμορφώσει την βαθιά πεποίθηση πως η κοινωνική διαίρεση συγκεφαλαιώνεται εν τέλει στα «μονοπώλια» (μερικές δεκάδες) και στο «λαό». Προφανώς και δεν είναι έτσι. Επίσης προφανώς, στη σύγκρουση που εξελίσσεται και βαθαίνει, η ριζοσπαστική Αριστερά δεν θα έχει μαζί της το 90% του πληθυσμού, ούτε το 80% ή και το 70% - και δεν μιλάω για εκλογικά ποσοστά. Υπάρχουν πολύ περισσότερες από «200 οικογένειες», των οποίων τα συμφέροντα είναι σε μετωπική σύγκρουση με τις επιδιώξεις της Αριστεράς. Και δεν υπάρχει περίπτωση να καλοπιαστούν! Η ταξική τους συνείδηση, αντίθετα από ό,τι συμβαίνει με μεγάλο μέρος των λαϊκών στρωμάτων είναι εντυπωσιακά καθαρή, πραγματικά κρυστάλλινη.

Ξέρω πως δεν συμφωνούμε όλοι στα παραπάνω. Ως που να αποφασίσουμε, ωστόσο, άλλα πράγματα, καλό είναι να μην σπέρνουμε τη σύγχυση. Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ είναι σαφές. Και εντάσσεται, με επικαιροποιημένο τρόπο, στην παράδοση του Κομμουνιστικού Μανιφέστου, στο οποίο τα σημεία 2 και 3 του άμεσου προγράμματος επιδίωκαν «γερή προοδευτική φορολογία» και «κατάργηση του κληρονομικού δικαιώματος». Κι ακόμη περισσότερο, στην παράδοση του προγράμματος του Γαλλικού Εργατικού Κόμματος του 1880, την εισαγωγή του οποίου συνέταξε ο ίδιος ο Μαρξ. Στο σημείο 12 αναφέρει: «Κατάργηση όλων των έμμεσων φόρων και μεταβολή των άμεσων φόρων σε μια προοδευτική φορολογία όλων των εισοδημάτων πέραν των 3000 φράγκων. Απαγόρευση της κληρονομιάς εκ πλαγίου και κάθε κληρονομιάς σε κατευθείαν γραμμή για ποσά που ξεπερνούν τα 20000 φράγκα».

Αυτά ήταν τα αυτονόητα της μαρξιστικής Αριστεράς. Και, νομίζω, πως ακόμη, με όλες τις αναγκαίες προσαρμογές, αποτελούν τους καλύτερους οδοδείκτες σε σχέση με τα συζητούμενα θέματα.

_______________

* Η στήλη του Χρήστου Λάσκου κάθε Τρίτη στο Red Notebook.